AB'de “drone duvarı” tartışması: Süre ve finansman ülkeleri ikiye böldü

Avrupa Birliği liderleri, Kopenhag’da bir araya gelerek Avrupa savunmasının güçlendirilmesini görüştü. Zirvenin en çok konuşulan maddesi, Rusya kaynaklı hava sahası ihlalleri sonrası aciliyeti artan “drone duvarı” projesiydi. Ancak liderler arasında projenin ne kadar sürede kurulacağı ve nasıl finanse edileceği konusunda güçlü görüş ayrılıkları ortaya çıktı.

Süre tartışması:
Baltık ve kuzey ülkeleri ile Polonya, Estonya ve Romanya gibi doğu kanadı ülkeleri projeyi hızlıca hayata geçirmek istiyor. Letonya Başbakanı Evika Siliņa, drone duvarının “bir yıl — en fazla bir buçuk yıl” içinde inşa edilebileceğini savundu. Buna karşın Almanya Savunma Bakanı Boris Pistorius, teknolojik ve lojistik zorluklara işaret ederek bunun en az üç-dört yıl alabileceğini söyledi. Litvanya Cumhurbaşkanı Gitanas Nausėda ise “acil eylem” çağrısı yaparak bölgedeki kapasitelerin eksikliğine dikkat çekti.

Kapasiteler ve öneriler:
AB Dış Politika Yüksek Temsilcisi Kaja Kallas, Ukrayna’daki tecrübelerden alınacak derslerle sensör ve sistem satın alımlarının hızlandırılabileceğini; Ukrayna üretim kapasitesinin Avrupa’ya entegre edilmesinin değerlendirilebileceğini belirtti. Finlandiya Başbakanı Petteri Orpo ise coğrafi konumunu vurgulayarak drone duvarını “kaçınılmaz” olarak nitelendirdi.

Finansman sorunları:
Komisyon, savunma modernizasyonu için daha önce önerdiği paket içinde drone duvarını önceliklendirmek istiyor. Ancak önerilen 800 milyar euroluk çerçevenin yalnızca 150 milyar eurosu AB fonlarından (SAFE gibi mekanizmalarla) karşılanacak; geriye kalan maliyetlerin üye ülkelerin bütçelerine yüklenmesi bekleniyor. Bu durum özellikle güney Avrupa ülkeleri arasında farklı öncelikler yarattı: İspanya ve İtalya liderleri iklim ve güney tehditleri gibi diğer konulara da vurgu yapıyor.

Siyasi ve hukuki zorluklar:
Finansman ve zamanlama dışında oylama mekanizması da bir engel. AB yaptırımlarının yenilenme süreci ve oybirliği gerekliliği, herhangi bir üye devletin projeyi bloke etme potansiyelini koruyor. Komisyon, bazı kararların nitelikli çoğunlukla alınmasını önerse de bu değişikliğe siyasi itirazlar gelebilir.

Görüş ayrılıklarının anlamı:
Doğu kanadındaki ülkeler acil ve hızlı bir çözüm talep ederken, bazı büyük üyeler projenin teknik karmaşıklığı, maliyeti ve uluslararası hukuki sonuçları konusunda temkinli davranıyor. Zirve ev sahibi Danimarka Başbakanı Mette Frederiksen ise ulusal bakış açılarını bir kenara bırakıp ortak hareket çağrısı yaptı: “Rusya’nın hibrit savaşı Avrupa boyutunda ele alınmalı.”