AB’nin hidrojen enerji projeleri fosil bağımlılığını sürdürebilir

Avrupa Komisyonu, Avrupa Birliği’nin iklim fonlarına erişim sağlayan 235 sınır ötesi enerji projesinin fosil yakıt kullanımını uzatma riski taşıdığını duyurdu. Uzmanlar ve sivil toplum örgütleri, projelerin büyük kısmının bu riski barındırdığını ifade ediyor.

Projeler arasında en az 100 hidrojen altyapısı projesi, AB yasası kapsamında finansman almaya uygun bulunuyor. Ancak eleştirmenler, projelerin yüzde 90’ından fazlasının doğalgaz iletim şirketleri tarafından sunulduğunu ve bunun AB’nin enerji ve iklim hedefleriyle uyumlu olmadığını belirtiyor.

Projelerin toplam yatırım maliyeti 80 milyar euroyu aşıyor. Uzmanlar, bu boru hattı projelerinin yüksek maliyetli olacağını ve büyük olasılıkla fosil gaz taşımak için kullanılacağını vurguluyor. Bazı projeler, Hollanda, Belçika, Almanya, Fransa, İspanya ve Portekiz’i birbirine bağlayan hidrojen boru hatları ağı kurmayı içeriyor. Diğer projeler ise Romanya, Yunanistan ve Bulgaristan gibi Orta ve Güneydoğu Avrupa bölgelerini kapsıyor.

Sivil toplum örgütleri, bu projelerin fosil gaz boru hatlarının “hidrojen uyumlu” olarak sunulmasının bir örneği olduğunu belirtiyor. Ortak açıklamada, “Yenilenebilir hidrojen kaynağı güvenilir değilse, bu boru hatları yıllarca fosil bazlı hidrojen taşıyacak ve enerji geçişi için ayrılan kamu fonlarını kullanacak,” denildi.

AB enerji düzenleyicileri ACER’in 2024 raporu, hidrojen ağ planlarının “somut pazar ihtiyaçlarından çok, idealler üzerine kurulduğunu” belirterek aşırı yatırım ve kullanılmayan altyapı riskini işaret ediyor. Hollandalı eski Gasunie CEO’su George Verberg, boru hatlarının dönüştürülmesinin maliyet açısından orantısız olacağını vurguladı ve hidrojen altyapısının yerel endüstriyel kümelerle başlaması gerektiğini savundu.

AB’nin yenilenebilir enerji yasasına göre, blok 2030’a kadar 10 milyon ton hidrojen üretecek ve 10 milyon ton ithal edecek. Bunun için elektroliz kapasitesinin artırılması hedefleniyor: 2025’e kadar 17,5 GW, 2030’a kadar ise 40 GW yenilenebilir hidrojen elektrolizörü kurulacak.

AB’nin 27 üyesi, sürdürülebilir projelere yatırım yapılmasını sağlayacak ve iklim ile enerji geçişini destekleyecek fonlara sahip. Ortak Öncelikli Projeler (PCI) ve Karşılıklı İlgi Projeleri (PMI) kapsamında bugüne kadar 149 proje finanse edilerek toplam 4,7 milyar euro dağıtıldı.

AB Başkan Yardımcısı Teresa Ribera, bu projeleri AB enerji birliğinin “can damarı” olarak nitelendirerek, projelerin yeşil, güvenli ve rekabetçi enerji geçişi için temel oluşturduğunu belirtti.

AB yasama organları ve hükümetler, hangi projelerin seçileceğine önümüzdeki iki ay içinde karar vermek zorunda.