AB’nin Kosova’ya Yönelik Yaptırımları Sembolik mi?

Haziran 2023’ten bu yana Avrupa Birliği (AB), Kosova’nın kuzeyindeki Sırp çoğunluklu bölgelerde yaşanan gerilimlere karşı çeşitli cezai tedbirler uyguluyor. Bunlar arasında Priştine ile imzalanan İstikrar ve Ortaklık Anlaşması’nın (SAA) geçici olarak askıya alınması, Kosovalı yetkililerin Brüksel’deki AB toplantılarına katılımının sınırlandırılması ve AB fonlarının dondurulması yer alıyor.

Young Active Gracanica Derneği Başkanı Petar Dordevic, uygulanan yaptırımların büyük ölçüde sembolik olduğunu ve sahadaki etkisinin sınırlı kaldığını belirtiyor. “Birçok proje uygulanmaya devam etti. ABD desteğini çekecek olsa toplum her kesimi hisseder ama AB’nin yaptırımları o kadar sert değildi,” diyor Dordevic.

Eylül ayında ABD de Kosova ile stratejik diyalog sürecini süresiz olarak askıya aldı. Washington, NATO’nun Kosova’daki KFOR misyonundan çekilmeyeceğini belirtirken, üst düzey iş birliği çerçevesini durdurdu. Buna rağmen Kosova ile AB yetkilileri arasındaki temaslar kesilmedi ve Priştine, Brüksel ve Avrupa’nın farklı kentlerinde toplantılar gerçekleştirdi.

Priştine merkezli Gelişmiş Araştırmalar Enstitüsü’ne göre, yaptırımlar nedeniyle AB’nin Katılım Öncesi Yardım Aracı (IPA) kapsamında finanse edilen 218 milyon euroluk projeler askıya alındı ve 7,1 milyon euro kalıcı olarak kaybedildi. AB’nin Büyüme Planı kapsamında tahsis edilen 300 milyon euronun üzerindeki fonlar da risk altında. Kosova Cumhurbaşkanı Vjosa Osmani, yaptırımları “haksız” buluyor ve kaldırılmasını talep ediyor.

Başbakan Albin Kurti, Kosova’nın AB’ye alternatifinin olmadığını vurgulayarak, üyelik sürecindeki taleplere sadık kalacaklarını ifade ediyor. Ancak AB, yaptırımların kaldırılması için Kosova’nın Sırp topluluğuna yönelik politikasını değiştirmesini ve Belgrad ile yapılan anlaşmaları uygulamasını şart koşuyor.

AB’nin 2024 Kosova İlerleme Raporu ve Kosova Büyükelçisi Aivo Orav, kuzeydeki kalıcı bir yatışmanın ve yerel seçimlerin ardından yönetimin düzenli devrinin şart olduğunu belirtiyor.

Brüksel’in bu cezai tedbirleri, Batı Balkanlar’daki anlaşmazlıkları çözme yaklaşımında önemli bir değişimi simgeliyor. AB, Kosova gerilimini azaltacak adımların atılmadığı gerekçesiyle yaptırımların yürürlükte olduğunu bildiriyor. Aralık 2024’te AB Konseyi, yaptırımların kademeli olarak kaldırılmasına yönelik karar almış, fakat sürecin Priştine’nin adımlarına bağlı olarak yavaş ilerlediği belirtiliyor.