Avrupalı liderler hedefinde devasa Rus dezenformasyon kampanyası: Maia Sandu, Merz, Macron, Starmer ve Kamala Harris’e yönelik sahte iddialar

Doğu Avrupa’dan Batı Avrupa ve ABD’ye yayılan kapsamlı dezenformasyon kampanyaları, son aylarda birçok üst düzey siyasetçi ve kamu figürünü hedef aldı. Moldova’da erken parlamento seçimleri öncesi Cumhurbaşkanı Maia Sandu’ya yönelik cinsiyetçi ve karalayıcı uydurma hikâyeler yayıldı; bu sahte haberler bazen gerçek haber kuruluşlarını taklit eden anonim siteler üzerinden servis edildi. Örneğin, Sandu hakkında “ünlü bağışçılardan sperm satın aldı” gibi asılsız ve özel hayatını hedef alan iddialar yayıldı.

Almanya’da Şansölye Friedrich Merz’e yönelik sahte sosyal medya ağları ve uydurma tıbbi kayıtlar, lideri “duygusal olarak dengesiz” olarak göstermek amacıyla kullanıldı. Merz hakkında piyasaya sürülen bir diğer yalan iddia ise —sahte tanıklarla birlikte— kendisinin bir kutup ayısını öldürdüğüne dair çarpıcı ama tamamen uydurma bir hikâyeydi.

Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron ve İngiltere Başbakanı Keir Starmer da dezenformasyon hedefleri arasında yer aldı. Kiev’e giden bir trende çekilen videoda Macron’un yanındaki beyaz nesnenin “kokain poşeti” olduğu iddiası viral hale geldi; Elysee Sarayı bu iddiaları yakından çekilmiş fotoğrafla çürüttü ve nesnenin bir mendil olduğunu vurguladı. Macron ve eşi Brigitte Macron hakkında yıllardır dolaşan ve sahte kaynaklarla desteklenen komplo teorileri ise yeniden alevlendi; bunlar kimi zaman medya sahtekârlığıyla birleştirilerek geniş kitlelere ulaştırıldı.

ABD kanadında ise Demokrat siyasetçi Kamala Harris, Moskova kaynaklı aktörlerin hedefi oldu. 2011’e dayandırılan ve sahte bir trafik kazası iddiası ile Afrika ziyareti sırasında bir gergedan öldürdüğü yönündeki iftira gibi hikâyeler Microsoft ve diğer kuruluşların incelemeleriyle çürütüldü. Ayrıca, Harris kampanyasına çok benzeyen sahte bir web sitesi oluşturularak seçmenleri yanıltmaya yönelik girişimler kaydedildi.

Araştırmacılar ve istihbarat birimleri, Microsoft Tehdit Analiz Merkezi ve Fransa’nın VIGINUM raporu başta olmak üzere kaynakların Storm-1516 ve bağlantılı ağları tespit ettiğini bildiriyor. Bu gruplar; gerçek gazetecilerin isimlerini ve haber kuruluşlarının marka kimliklerini taklit eden siteler; yapay zekâyla üretilmiş ses ve görüntüler; sahte sosyal medya ağları ve koordineli hesaplar aracılığıyla dezenformasyonu yaygınlaştırıyor. Amaç, sadece bir kişiyi itibarsızlaştırmak değil —izleyicilerin gerçeği kurgudan ayıramayacak hale gelmesini sağlayarak toplumsal güveni, seçim süreçlerini ve Batı’nın ortak politikalarını zayıflatmak.

Microsoft, VIGINUM ve bağımsız araştırmacılar; dezenformasyonun teknik evrimini, yapay zekâ destekli içerik üretimi ve çok dilli, disiplinlerarası ağ yapıları üzerinden nasıl küresel etki yarattığını ortaya koyuyor. Uzmanlar, medyanın kaynak doğrulama süreçlerinin, platform şeffaflığının ve kamuoyunun medya okuryazarlığının güçlendirilmesi gerektiğini vurguluyor.