TBMM'de bütçe maratonu başlıyor: 14 gün aralıksız sürecek

Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) Genel Kurulu, pazartesi günü 2026 Yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu Teklifi'nin görüşmelerine başlıyor. Plan ve Bütçe Komisyonu'ndaki müzakerelerin ardından TBMM Genel Kurulu'na taşınan teklif, kamu idarelerinin bütçe ve kesin hesaplarını kapsayan dokuz tur üzerinden ele alınacak.

Bu maraton, resmi tatiller dahil kesintisiz 14 gün sürecek ve günlük program tamamlanana kadar devam edecek şekilde planlandı. Görüşmeler, bütçenin ilk ve son günü olan 8 Aralık ile 21 Aralık'ta saat 12:00'de, diğer günlerde ise saat 11:00'de başlayacak.

Bütçe görüşmeleri

TBMM'de bütçe görüşmeleri, Anayasa'nın 161 ve 162'nci maddelerine göre, devletin harcama ve gelir planını milletvekillerinin denetimine açan en kritik yasama süreçlerinden biri. Bu aşama, hükümetin sunduğu teklifin önce komisyonda detaylı incelenmesiyle başlıyor. Ardından Genel Kurul'da kamuoyuna açık müzakerelerle şeffaflık sağlanması amaçlanıyor.

Milletvekilleri, bakanlıkların ve kurumların bütçelerini madde madde sorgulayabiliyor, gerekçeli önergelerle değişiklikler önerebiliyor. Bu, sadece rakamların değil, ulusal önceliklerin (eğitim, savunma, sağlık gibi) belirlenmesini de içeriyor. Sonunda TBMM'de kabul edilen teklif, Cumhurbaşkanı'nın onayıyla yürürlüğe giriyor. Bu süreç, meclisin 'harcama denetçisi' rolünü vurguluyor; muhalefet partileri alternatif politikaları dile getirirken, hükümet ekonomik hedefleri savunuyor. Tarihsel olarak, bu maratonlar siyasi tartışmaların zirve yaptığı, bazen gece yarılarına uzayan oturumlarla anılıyor.

Bugünkü görüşmeler

İlk gün, bütçenin tümü üzerindeki tartışmalar ağırlıkta olacak. Oturuma TBMM Başkanı Numan Kurtulmuş başkanlık edecek. Saat 12:00'de başlayacak oturumda, hükümet ve muhalefet temsilcileri kürsüye çıkacak. Konuşmacılar şöyle:

- Hükümet adına Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz,

- AK Parti Genel Başkanvekili Efkan Ala ile Grup Başkanı Abdullah Güler,

- Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) Genel Başkanı Özgür Özel,

- Milliyetçi Hareket Partisi (MHP) Grup Başkanvekilleri Erkan Akçay ve Filiz Kılıç,

- İYİ Parti Genel Başkanı Müsavat Dervişoğlu,

- Halkların Eşitlik ve Demokrasi Partisi (DEM Parti) Eş Genel Başkanları Tülay Hatimoğulları Oruç ile Tuncer Bakırhan,

- Yeni Yol Partisi Grup Başkanı Bülent Kaya, Grup Başkanvekilleri Mehmet Emin Ekmen ve Selçuk Özdağ,

- Demokratik Sol Parti (DSP) Genel Başkanı Mehmet Önder Aksakal,

- Demokratik Bölgeler Partisi Eş Genel Başkanı Çiğdem Kılıçgün Uçar.

Bu konuşmalar, partilerin ekonomik vizyonlarını ve eleştirilerini yansıtacak.

Ziyaretçi yasağı ve grup toplantılarına ara

Bütçe maratonunun yoğunluğu nedeniyle, 8-21 Aralık arası TBMM'ye görevli personel dışında ziyaretçi ve araç girişi yapılmayacak. Ayrıca, siyasi partilerin haftalık grup toplantıları da bu dönemde iptal edildi. Bu önlemler, meclisin verimli çalışmasını sağlamak ve güvenlik düzenini korumak amacıyla alınıyor. Ancak, Meclis Araştırma Komisyonları gibi diğer çalışmalar (örneğin Engelli Bireylerin Sorunlarını Araştırma Komisyonu) kesintisiz devam edecek.

Teklif

Bütçe teklifi, Türkiye'nin ekonomik büyüme hedeflerini (yıllık yüzde 5,1 gayrisafi yurt içi hasıla artışı öngörüsüyle) yansıtıyor.

Teklifte toplam gider 18,8 trilyon TL, toplam gelir 16,1 trilyon TL, bütçe açığı ise 2,7 trilyon TL olarak öngörüldü.

Vergi gelirleri 15,6 trilyon TL ile bütçenin yüzde 97’sini oluşturuyor; bunun büyük kısmı yine KDV ve ÖTV gibi dolaylı vergilerden gelecek.

Faiz giderleri yaklaşık 3 trilyon TL’yi aşarak bütçenin en büyük ikinci kalemi konumunda.

Kısaca: 2026’da vatandaşın ödediği her 100 liralık verginin 20 lirası faize, 80 lirası ise devletin diğer harcamalarına gidecek. Bütçe açığı 2,7 trilyon TL ile Cumhuriyet tarihinin en yüksek ikinci açığı olacak.